przewodnikterespol
  Krótka historia Jabłecznej
 

Jabłeczna to mała miejscowość leżąca nad Bugiem, w połowie drogi pomiędzy Terespolem a Włodawą. Z historią wsi nierozerwalnie łączą się losy prawosławnego monasteru, który w niej się znajduje. Z  ksiąg właścicieli ziemskich wsi Jabłeczna wynika, że okolicznymi posiadłościami w XV w. władał bogaty ród Zaberezińskich. W związku z tym faktycznie uznaje się ich za założycieli monasteru. Od 1529 r. kolejnymi właścicielami majątku w Jabłecznej, a jednocześnie materialnymi patronami monasteru byli: Boguszowie, (pierwotnie uważani za jego założycieli), Prońscy i Leszczyńscy. Za fundatorów zakonu uważa się  Annę i Jana Zaberezińskich, do których wg źródeł miały w 1488 r. należeć posiadłości w Jabłecznej.

 Jak głoszą miejscowe przekazy ludowe, inspiracją do założenia monasteru było cudowne pojawienie się w pobliżu wsi Jabłeczna ikony św. Onufrego, która przypłynęła rzeką Bug. Mieszkańcy Jabłecznej oraz właściciele pobliskich posiadłości odczuli to jako przejaw szczególnej łaski Boga i na miejscu pojawienia się ikony założyli prawosławny monaster. Pierwszymi mnichami mieli zostać ludzie, którzy ją odnaleźli i pilnowali nad Bugiem pośród drzew.

Tam też  stanął monaster i stoi do dziś.    Autorytatywnym dokumentem jest zapis  z rękopisu reguły nabożeństwa z roku 1498, którą brzescy mieszczanie podarowali Monasterowi św. Onufrego. Innym dokumentem jest dekret króla Zygmunta z dnia 1522 r. potwierdzający akt kupna wsi Jabłeczna wraz z „monasterem św. Onufrego nad Bugiem położonym”. Datę tę  potwierdza inny dokument, jakim jest rękopis Ewangelii, zawierający datę napisania i dedykację. Ewangelia ta pochodzi z 1498 r. i jest pierwszą Ewangelią w monasterze jabłeczyńskim.

W związku z tym lata 1497 – 1498 należy uznać za datę jego założenia. W następstwie Unii Brzeskiej  w dobrach jabłeczyńskich ( ale nie tylko) doszło do  wielu antagonizmów oraz fali walk ideologicznych. Na Podlasiu  jedynie monaster jabłeczyński pozostał nadal prawosławnym. Po III rozbiorze Polski w 1796r., Podlasie w tym Jabłeczna  znalazła się pod władzą Austrii, a następnie wcielona do Rosji . W tym czasie wzniesione przez  w poł. XVII wieku świątynie i budynki znajdowały się w stanie  zniszczenia. W  1838 r. położono kamień węgielny pod budowę nowej, murowanej świątyni. Budowę tę ukończono w 1840 r. Kompleks budynków składa się ze świątyni monasteru o jednej owalnej kopule uwieńczonej krzyżem, z wolnostojącej murowanej dzwonnicy, piętrowego murowanego domu zakonnego z kaplicą refektarzową na parterze. Całość, wraz z obszernym dziedzińcem, otoczona wysokim murem.


 Druga połowa XIX wieku rozpoczyna nowy okres w dziejach Jabłecznej i  monasteru . W 1889 r. otwarto przy monasterze szkołę dla psalmistów, która wykształciła wielu znakomitych dyrygentów chórów cerkiewnych. W latach 1900 – 1914 przeprowadzono w  szereg renowacji: odrestaurowano wnętrze głównej świątyni, ściany pokryto freskami o wysokich walorach artystycznych, wzniesiono dwie drewniane kaplice za murami monasteru. W odległości 5 km od monasteru założono nad brzegiem jeziora „skit” (pustelnię) dla anachoretów.  W 1914 r. wybuchła I wojna światowa i większość mnichów ewakuowano do innych monasterów. Po 1918 r.  monaster był  w stanie dewastacji,  świątynia ocalała. W sierpniu 1942 r. hitlerowcy podpalili monaster. Spłonęły budynki mieszkalne i gospodarcze oraz biblioteka. Jedynie główna świątynia  zachowała się, choć w zdewastowanym stanie. Zakończenie wojny w 1945 r. nie przyniosło upragnionego spokoju. Monaster, położony na odludziu nad Bugiem, nie mający jakiejkolwiek ochrony, narażony był na  napady grasujących band. Po wojnie powoli się odradzał.  Odbudowano spalone w czasie wojny budynki.

Obecnie Jabłeczna ze względu na monaster jest celem wielu pielgrzymek nie tylko ludności prawosławnej, ze względu na piękne położenie przyciąga rzesze turystów.

ZABYTKI

v  Zespół klasztorny  na uboczu wsi wzniesiony w  latach1838-1840, tworzą:

- klasycystyczna murowana cerkiew św. Onufrego wraz ze słynącą łaskami XV-wieczną ikoną patrona,

- dzwonnica bramna,

- cmentarz.

v  Obok klasztorze znajduje się muzeum diecezjalne.

v  W bliskim sąsiedztwie drewniane kaplice z 1905-1908: Zaśnięcia Bogurodzicy i Świętego Ducha oraz kilkusetletnie dęby ( pomniki przyrody)

v  W centrum wsi dawna cerkiew greckokatolicka z 1750, obecnie kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego

 
  Dzisiaj stronę odwiedziło już 1 odwiedzający (4 wejścia) tutaj!  
 
Ta strona internetowa została utworzona bezpłatnie pod adresem Stronygratis.pl. Czy chcesz też mieć własną stronę internetową?
Darmowa rejestracja