|
Sławatycze to staropolska, duża wieś szlachecka, dawniej w ziemi brzeskiej. Były wzmiankowane już w XV w. jako własność królewska, darowana 1499 przez króla Aleksandra dworzaninowi Ursułowi Wołoszynowi, od którego przeszła do Bohusza Bohowityna. Po 1546 własność książąt Prońskich, którzy lokowali przed 1577 miasto. 1615 przekazane przez Aleksandra Prońskiego, kasztelana trockiego, przyrodniej siostrze Annie z Radzimińskich Leszczyńskiej, wojewodzinie bełzkiej. Do II poł. XVII w. własność Leszczyńskich, następnie do ok. 1825-30 Radziwiłłów, włączona do dóbr bialskich. Wg. legendy mieszkańcy mieli podczas wizyty jednego z książąt Radziwiłłów krzyczeć "Sława, sława!". Na pytanie księcia, "kogo tyczą te okrzyki?", odpowiedzieli, że "sława tyczy Radziwiłła", co stało się źródłem nowej nazwy miejscowości. W XVIII w. był to ważny ośrodek dóbr sławatyckich zwany też "państwem sławatyckim", miejsce garnizonu policji radziwiłłowskiej z dworem obronnym. Na rynku znajduje się niewielkie, płaskie
|
wzniesienie, które miał kazał sypać książę Karol Radziwiłł, jako płatną formę pracy dla ludności w czasie klęski głodu. Jako posag Stefanii Radziwiłłówny (córki Dominika) Sławatycze ok. 1830-87 w posiadaniu książąt Wittgenstein, a następnie do pierwszej wojny światowej książąt Hohenlohe. W 1863 r. miejsce większej bitwy oddziałów partyzanckich z Rosjanami. Ludność miejscowości brała czynny udział w powstaniu styczniowym, co zaskutkowało odebraniem praw miejskich i represjami carskimi. W 1867 r. zlikwidowano administracyjnie nazwę Królestwo Polskie, tworząc na jej miejsce nazwę Kraju Przywiślańskiego. Ustawą z 6 lipca 1912 r. wschodnie tereny guberni siedleckiej i guberni lubelskiej zostały oderwane od Kraju Przywiślańskiego i przyłączone bezpośrednio do Cesarstwa Rosyjskiego pod nazwą guberni chełmskiej. W skład tej guberni wchodziły również Sławatycze. I wojna światowa w znaczący sposób odbiła się na historii miejscowości. Od pierwszych dni niepodległości należała do tworzącej się II RP. W okresie dwudziestolecia międzywojennego miejscowość leżała w województwie lubelskim. W okresie II wojny światowej znalazła się w składzie Generalnego Gubernatorstwa. Okres okupacji zmienił całkowicie skład etniczny miasta. Likwidacji uległa niemalże cała ludność żydowska, licząca około 1000 osób. Po wyparciu w 1944 roku Niemców ze Sławatycz znalazła się pod władzą samozwańczego PKWN i pod administracją kolejnych nielegalnych komunistycznych rządów.. Położone na pograniczu kulturowo-wyznaniowym, od wieków były zamieszkałe przez Polaków, Żydów i Rusinów. W czasie ostatniej wojny Niemcy wymordowali całą ludność żydowską.
Zabytki:
v Kościół parafialny p.w. Matki Bożej Różańcowej- pierwotny kościół lub cerkiew z 1631r.w miejscu nieustalonym. Kolejny p.w. św. Michała Archanioła, wzniesiony w 1761r. z fundacji Michała Kazimierza Radziwiłła, wojewody wileńskiego i hetmana w. litewskiego, drewniany, zniszczony 1914-18. Obecny zbudowany w latach 1913-19, neorenesansowy, murowany.
v Cerkiew p.w. Wniebowstąpienia NMP- Do 1945 par., obecnie fil. Pierwotna istniała 1516, od końca XVI w. gr.-kat., uposażona 1698 przez Karola Stanisława Radziwiłła kanclerza w. litewskiego; kolejna drewniana wzniesiona 1721, wzmiankowana 1847 jako p.w. Opieki Matki Boskiej.
v Drewniany wiatrak- koźlak- wzniesiony w XX w. (ok. 1920?), oszalowany z dachem naczółkowym podbitym gontem. Zachowany mechanizm drewniany o formach tradycyjnych, śmigi uszkodzone
v Cmentarz Żydowski- kirkut niegdyś służący żydowskiej społeczności Sławatycz. Cmentarz znajduje się przy ul. Polnej i ma powierzchnię 1 ha. Jest ogrodzony i zachowało się na nim kilka nagrobków.
|
